Gwybodaeth i'r rhai mewn profedigaeth

Gwasanaeth Archwilio Meddygol Cymru (PDF, 1.5MB)

Cwestiynau Cyffredin

Pam grëwyd Gwasanaeth Archwilio Meddygol?

Crëwyd Gwasanaeth Archwilio Meddygol oherwydd cydnabuwyd bod craffu annibynnol ar farwolaeth, a gwblheir gan Archwilydd Meddygol, sy’n feddyg cymwys a hyfforddedig ond sy’n annibynnol ar unrhyw ofal a ddarparwyd ac ar y sefydliad a’i darparwyd, yn caniatáu i achos y farwolaeth gael ei nodi mewn modd mwy cywir, ac i’r amgylchiadau o amgylch y farwolaeth gael eu hasesu mewn modd mwy gwrthrychol er mwyn nodi unrhyw bryderon am y driniaeth neu’r gofal a ddarparwyd a allai fod yn destun ymchwiliad pellach. Mae Llywodraeth y DU bellach wedi pasio'r ddeddfwriaeth ofynnol ar gyfer craffu ar yr holl farwolaethau nad ydynt yn cael eu cyfeirio'n uniongyrchol at grwner gan archwilydd meddygol i fod yn ofyniad cyfreithiol o fis Ebrill 2023. Bydd y Gwasanaeth Archwilio Meddygol yng Nghymru yn parhau i gynyddu ei gapasiti a'i allu yn unol â'r amserlen hon. Nid yw hyn o reidrwydd yn golygu y bydd archwilydd meddygol yn craffu ar yr holl farwolaethau priodol erbyn mis Ebrill 2023, ond y bydd hyn yn digwydd mor agos at y dyddiad hwn â phosibl.

Beth mae hyn yn ei olygu i'r rhai mewn profedigaeth?

Mae cyflwyno'r Gwasanaeth Archwilio Meddygol yn golygu y bydd y rhai mewn profedigaeth yn cael cyfle i siarad â rhywun nad oedd yn ymwneud â gofal eu hanwylyd ond sy'n gallu gwrando ar unrhyw bryderon a allai fod ganddynt am y gofal a ddarparwyd, ac sy’n gallu egluro'n fanylach achos y farwolaeth a'r amgylchiadau a arweiniodd at y farwolaeth.

Pan fydd yr Archwilydd Meddygol yn credu bod angen ymchwiliad mwy manwl a thrylwyr i farwolaeth, bydd yn gallu sicrhau bod hyn yn digwydd a bod y rhai mewn profedigaeth yn derbyn adborth am ganlyniadau'r ymchwiliad hwnnw. Nid yw hyn wedi bod yn wir bob amser o'r blaen ac weithiau mae wedi arwain at bobl yn credu na wrandawyd ar eu pryderon o gwbl, neu y gwrandawyd arnynt ond eu bod wedi cael eu hanwybyddu neu fod ymgais i’w cuddio mewn rhyw ffordd.

Sut mae'n gweithio?

Mae gan y Gwasanaeth Archwilio Meddygol bedair Swyddfa Hwb Ranbarthol, sef:

Gogledd Cymru (sy’n cwmpasu ardal Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr)
Canolbarth a Gorllewin Cymru (sy’n cwmpasu ardaloedd Bwrdd Iechyd Prifysgol Hywel Dda a Bwrdd Iechyd Prifysgol Bae Abertawe)
Canol De Cymru (sy’n cwmpasu ardaloedd Bwrdd Iechyd Prifysgol Cwm Taf a Bwrdd Iechyd Addysg Powys)
De-ddwyrain Cymru (sy’n cwmpasu ardaloedd Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro a Bwrdd Iechyd Prifysgol Aneurin Bevan)

Mae gan bob rhanbarth dîm o Swyddogion Archwilio Meddygol sy’n casglu’r holl wybodaeth berthnasol am farwolaeth unigolyn ar ôl adolygu’r nodiadau clinigol, ar ôl trafodaethau ag aelod o’r tîm clinigol a ddarparodd y cyfnod diwethaf o ofal i’r ymadawedig, ac ar ôl trafodaethau â’r ymadawedig. Yna, caiff yr wybodaeth hon ei hadolygu gan Archwilydd Meddygol drwy ddefnyddio proses graffu strwythuredig, gan sicrhau bod pob marwolaeth yn derbyn yr un broses graffu lle bynnag mae’n digwydd a chyda phwy bynnag sy’n cwblhau’r broses.

Yn sgil y broses graffu hon, bydd yr Archwilydd Meddygol yn gallu:

Cynghori’r Ymarferydd Cymwys fu’n Bresennol am yr achos marwolaeth mwyaf priodol i’w gofnodi ar y Dystysgrif Feddygol o Achos Marwolaeth (yr Ymarferydd Cymwys fu’n Bresennol yw’r unigolyn y mae gofyniad cyfreithiol iddo/iddi lofnodi’r dystysgrif), a
Nodi unrhyw bryderon y gallai fod angen ymchwilio ymhellach iddynt, naill ai gan Grwner neu gan y sefydliad a ddarparodd y gofal i’r ymadawedig.

Ateb unrhyw gwestiynau a allai fod gan y Perthynas Agosaf am naill ai achos y farwolaeth neu am y gofal cysylltiedig.

Pa mor hir mae'r broses yn cymryd?

Yn seiliedig ar y broses graffu, bydd yr Archwilydd Meddygol yn cytuno ar achos marwolaeth gyda’r meddyg sydd wedi bod ynghlwm wrth ofal yr unigolyn ymadawedig (yr Ymarferydd Cymwys fu’n Bresennol) er mwyn caniatáu i’r farwolaeth gael ei chofrestru â Swyddfa’r Cofrestrydd. Fel arfer, bydd proses graffu’r Archwilydd Meddygol yn cymryd rhwng 24 a 72 awr ond ni fydd yn oedi cofrestru y tu hwnt i unrhyw ofynion cyfreithiol (5 diwrnod calendr ar hyn o bryd) ac ni fydd yn oedi rhyddhau corff lle mae credoau crefyddol neu ddiwylliannol yn gofyn hyn. Yn yr amgylchiadau hyn, mae system ar waith i flaenoriaethu achosion penodol ar gyfer adolygiad carlam.

Yn y lleiafrif bach o achosion, efallai na fydd yn bosibl cwrdd â’r amserlen hon (os nodwyd bod angen ymchwiliad pellach gan y Crwner ac y bydd hyn yn gofyn am fynediad at y corff er enghraifft), ond gwneir pob ymdrech i sicrhau y cedwir unrhyw oedi mor fach â phosibl ac y caiff gofynion y ffydd a’r ymadawedig eu bodloni.

Sut y gellir cael mynediad at y Gwasanaeth?

Cysylltwch

Os oes gennych ymholiad i’n Gwasanaeth Archwilio Meddygol, cysylltwch â ni isod: